کد مطلب:47414 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:36

گنجینه پرسمان » قرآن

آيا ميتوان در جائي كه آبروي انسان در خطر است به خدا و قرآن قسم خورد؟

نكاتي در اين باره قابل ذكر است:

1. از نظر اسلام، سوگند ياد كردن كار خوبي نيست، مخصوصاً اگر قسم به خدا يا قرآن باشد. وَلاَتَجْعَلُواْ اللَّهَ عُرْضَةً لاِ ّ ?َيْمَـَنِكُمْ أَن تَبَرُّواْ وَتَتَّقُواْ وَتُصْلِحُواْ بَيْنَ النَّاسِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ # لآيُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِيَّ أَيْمَـَنِكُمْ وَلَـَكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيم;(بقره، 224و225) خدا را در معرض سوگندهاي خود قرار ندهيد، و براي اين كه نيكي كنيد و تقوي پيشه سازيد، و در ميان مردم اصلاح كنيد سوگندياد ننماييد، و خداوند شنوا و دانا است. خداوند شما را به خاطر سوگندهايي كه بدون توجّه ياد ميكنيد، مؤاخذه نخواهد كرد، امّا به آن چه دلهاي شما كسب كرده، (و سوگندهائي كه از روي اراده و اختيار ياد ميكنيد) مؤاخذه ميكند، و خداوند آمرزنده و داراي حلم است.

امام صادق عليه السلام ميفرمايد: هيچگاه سوگند به خدا ياد نكنيد چه راست گو باشيد چه دروغ گو; زيرا خداوند ميفرمايد: خدا را در معرض سوگندهاي خود قرار ندهيد.(اصول كافي، كليني;، ج 7، ص 434، دارالكتب الاسلامية.)

ولي از سوي ديگر، سوگند خوردن كار حرامي هم نيست، بلكه در پارهاي از موارد، از جمله براي حفظ آبرو و هدفهاي مهمي كه بر آن مترتب ميشود، مستحب و يا واجب ميگردد.

2. در اسلام، نسبت به حفظ آبرو و حيثيت مؤمن تاكيد بسياري شده است. امام صادق عليه السلام ميفرمايد: كسي كه به منظور عيب جويي و آبروريزي مؤمني سخني نقل كند تا او را از نظر مردم بيندازد، خداوند او را از ولايت خودش بيرون كرده، به سوي ولايت شيطان ميفرستد، و امّا شيطان هم او را نميپذيرد.(اصول كافي، كليني;، ج 2، ص 358، دارالكتب الاسلامية.)

تمام اين تاكيدات تكان دهنده به خاطر اهميت فوق العادهاي است كه اسلام براي حفظ آبرو، و حيثيت اجتماعي مؤمن قائل است.

بنابراين، هم بايد خود مومن آبرو و حيثيت خود را حفظ كند، و هم ديگران آبروي مؤمنان ديگر را حفظ كنند، زيرا حفظ آبروي خود و ديگران از واجبات است.

نتيجه آن كه، اگر چه سوگند خوردن خوب نيست، و گاهي كراهت دارد، امّا در موارد مهم گاهي واجب ميشود. و چه امر مهمي بالاتر از حفظ آبروي مومن است؟! پس قسم خوردن به خدا آن جا كه آبروي انسان در خطر است امري لازم و ضروري است.(ر.ك: تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 2، ص 100 ـ 102، دارالكتب الاسلامية / توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 554 ـ 559، دفتر انتشارات اسلامي.)